دیدگاه: نفوذ رژیم چین در سازمان بهداشت جهانی برای مردم دنیا خطرناک است

اکنون واضح است که سازمان بهداشت جهانی  دیگر آن سازمانی معتبری که بتواند با مداخلات پیشگیرانه به موقع از نسل بشر محافظت کند، نیست. نگرش بوروکراتیک سازمان بهداشت جهانی  این نهاد را در وضعیت نابسامانی قرار داده است، چرا که پشت رهبری آن، انگیزه‌های سیاسی نهفته است.

دکتر تدروس آدهانوم گبریسوس، زیست‌شناس و سیاست‌پیشه اهل اتیوپی (و فردی که گفته می‌شود در دوران نظارتش در مقام وزیر بهداشت اتیوپی، شیوع وبا را پنهان کرده است)، پس از یک کارزار جنجالی، به مدیریت کل سازمان بهداشت جهانی  منصوب شد. کاندیداها برای لابی‌گری به منظور جلب حمایت کشورهای بانفوذ عضو این سازمان، به سراغ این کشورها رفتند. هم‌زمان با سرخوردگی کامل دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، از سازمان بهداشت جهانی ، علاقه چین به عملکرد این سازمان به اوج خود رسید. طبق ادعاها، گبریسوس با حمایت کامل چینی‌ها در انتخابات پیروز شد. شاید انتخاب شدن او به یک اتفاق معمولی در جریان امور جهانی به نظر برسد، اما کل نژاد بشر در سال ۲۰۲۰ تأثیر واقعی‌اش را احساس کرد.

شبکه‌های اطلاعاتی اکثر کشورهای بزرگ از همان اوایل نوامبر ۲۰۱۹ باخبر بودند که مشکلی در چین وجود دارد. در عرض چند هفته، کشورهای توسعه‌یافته سانسور هشتگ #WuhanReportedMysteriousPneumonia (ذات‌الریه مرموز گزارش‌شده در ووهان) را مورد بررسی قرار دادند. با این حال، تازه در ژانویه ۲۰۲۰، پس از نشستی بین شی جین پینگ، رهبر چین، و گبریسوس در چین و پشت درهای بسته بود که سازمان بهداشت جهانی  اعلام کرد کووید ۱۹ یک همه‌گیری نگران‌کننده در سطح بین‌المللی است. تازه پس از این نشست در چین بود که «اجازه»‌ لازم به گروه دانشمندان سازمان بهداشت جهانی  داده شد و بدین ترتیب در انتقال اطلاعاتی بسیار مهم تأخیر پیش آمد؛ اطلاعاتی که می‌توانست در شرایط آمادگی کشورها برای مقابله با همه‌گیری، مفید واقع شود. متأسفانه، سازمان بهداشت جهانی  در هشدار دادن به جهان بیش از حد تأخیر داشت.

یک ماه بعد، زمانی که سازمان بهداشت جهانی  در نهایت گزارش یافته‌های میدانی خود را درباره چین منتشر کرد، این کشور آسیایی به دلیل واکنش مثبت خود نسبت به قرنطینه مورد تحسین قرار گرفت. همانطور که امروز نیز می‌بینیم، شانگهای و چندین شهر بزرگ دیگر چین هنوز درگیر قرنطینه‌های شدید با محدودیت‌های سختگیرانه برای جا‌به‌جایی‌اند که به دلیل استراتژی «صفر مورد ابتلا» آن‌هاست. و به نظر نمی‌رسد که این راهبرد اثربخش باشد. با وجود فریادهای ناامیدانه شهروندان برای کمک، بالاخره روز دهم ماه مه بود که سازمان بهداشت جهانی  در بیانیه‌ای با لحنی ضعیف اعلام کرد که استراتژی «صفر مورد ابتلا» چین «تداوم‌پذیر» نیست.

با این حال، درست قبل از اینکه سازمان بهداشت جهانی  از واکنش چین به کووید ۱۹ انتقاد کند، ظاهراً به عنوان یک تاکتیک انحرافی، این سازمان درباره یک پژوهش گزارشی منتشر کرده بود تا مرگ‌و‌میر بیش از حد (به تفاوت بین تعداد مرگ و میر مشاهده شده در یک دوره زمانی و تعداد مرگ و میر مورد انتظار در همان دوره زمانی گفته می‌شود) ناشی از کرونا را در جهان محاسبه کند. این گزارش، آمار مرگ‌و‌میر بیش از حد در سطح دنیا را ۱۵ میلیون نفر اعلام کرده که ۵ میلیون آن تنها به هند نسبت داده شده است (گزارش رسمی هند از آمار مرگ‌و‌میر حدود پانصد‌هزار نفر است). در مقابل، گزارش سازمان بهداشت جهانی آمار مرگ‌و‌میر بش ازحد را در چین منفی می‌داند و با سایر مطالعات عمده که مرگ‌و‌میر زیادی را در چین حدود ۷.۵ میلیون نفر تخمین می‌زنند، در تضاد است. به طور مشکوکی، دو هفته قبل از انتشار گزارش، یافته‌های این پژوهش بحث‌برانگیز در تلاش برای اینکه روایت دلخواهی از آن ارائه شود، در بخش‌های منتخب مطبوعات افشا شده بود.

پژوهش سازمان بهداشت جهانی  همچنان با مدل‌های نادرست آماری و عدم شفافیت در داده‌های مورد استفاده رو‌بروست. علیرغم اینکه هند یک ششم جمعیت جهان را در خود جای داده است، سازمان بهداشت جهانی  با استفاده از مدل‌های آماری مشابه برای کشورهایی مانند آرژانتین، مصر و اندونزی – که از نظر جغرافیایی و جمعیتی کوچک‌تر هستند – آن را کشور «سطح دوم» طبقه‌بندی کرده است.

علاوه بر این، محور اصلی پژوهش سازمان بهداشت جهانی  بر اساس مدل کارلینسکی است (pdf) که در آن آریل کارلینسکیِ پژوهشگر، از یک استان (کوردبا در آرژانتین) برای تعیین آمار تمام مرگ‌و‌میرهای بیش از حد استفاده کرده است. کارلینسکی به سرعت فاش کرد که برای اینکه برآورد‌های مدل او بی‌طرفانه باشد، اصل تناسب باید رعایت گردد، به این معنی که نسبت مرگ‌ومیرهای مرتبط با کووید در ایالات و مناطقی که برای برآوردهای ملی استفاده می‌شوند باید در طول دوره برآورد ثابت باشد. با این حال، در مدل سازمان بهداشت جهانی برای هند، این پژوهش از داده‌های تنها ۱۷ ایالت از ۳۰ ایالت هند استفاده کرده است. با توجه به وسعت زیاد هند و تفاوت در تراکم جمعیت بین مناطق شهری و روستایی، تأثیر این بیماری همه‌گیر در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در این کشور بسیار متفاوت بود. بنابراین، محور اصلی پژوهش سازمان بهداشت جهانی  از نظر علمی ایراد دارد.

به طرز عجیبی، از زمان انتشار این گزارش در ۵ مه، سازمان بهداشت جهانی  چندین بار بازه عدم قطعیت خود را تغییر داده است، که نشان‌دهنده تلاش این سازمان برای اصلاح گفته‌های خود و احتمالاً به دلیل واکنش نامطلوب بسیاری از کشورها است. تنها در خصوص هند، بدترین حالت محدوده بازه به ۱.۴ میلیون مورد مرگ بیش از حد اصلاح شده است، در حالیکه ادعای اولیه ۵ میلیون نفر بود.

در حالی که خوداصلاحی گام درستی است که سازمان بهداشت جهانی برمی‌دارد، این نهاد همچنان نیاز مبرمی به بازنگری دارد. در خدمت منافع چین بودن، امری است که در رفتار سازمان بهداشت جهانی به چشم می‌خورد و برای سایر کشورهای جهان هزینه دارد. کشورهای عضو باید یک کنسرسیوم غیرمغرضانه تشکیل دهند تا فرآیند بازنگری و خنثی‌سازی انگیزه‌های ژئوپلیتیکی را به بحث بگذارند.

سرزمین مادری من، هند، می‌تواند در این امر نقشی اساسی داشته باشد. هند با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی خنثی (اما قدرتمند) خود، جایگاه ریشه‌دار در زنجیره‌های تأمین جهانی و نفوذ جمعیتی، می‌تواند سازمان بهداشت جهانی  را به سمت اصلاحاتی بسیار ضروری سوق دهد.

 نویسنده: پریام گاندی-مودی نویسنده و استراتژیست سیاسی است. او در کتاب آینده‌اش با عنوان «ملتی برای محافظت»، واکنش هند به همه‌گیری کووید ۱۹ را تحلیل می‌کند.